Amicitia arithmeticam illam scribendi & respondendi proportionem non requirit, sed in prompto ac benevolo amici animo acquiescit, & bene secum actum credit, quotiescunque amicus aliquam à gravioribus curis respirationem nactus, vel tantillum temporis, epistolio,licet breviori, impendit. Ego ex tuis te recte valere lætus intellexi: Deus hanc tibi diu continuet valetudinem. Anonymi librum contra Rittangelium recte ad manus tuas pervenisse gaudeo. Ubi eum legeris & cum Allixii libro contuleris, rem mihi facies maximopere gratam, si vel tribus lineis judicium tuum de utroque ad me scribas. D. Clerici epistolæ criticæ, quibus pluribus qui cala. mum in ipsum strinxerunt, simul respondet, brevi lucem videbunt. Adversarios habet parum candidos, & eorum quosdam imperitos admodum ac indoctos; præsertim illum qui ipsum & me non provocatus invasit. Homo ille omnium imperitus de omnibus judicium pronuntiat, quæque minime intelligit magno cum supercilio carpit. Contra Clericum scribit, Philonem à Spencero vocari fabularum sterquilinium: verum quod Spencerus scribit de fictitio antiquitatum biblicarum libro, Philoni falsò tributo, quique nusquam in Philonis operibus exstat, ille de genuino Philone dicta putat. Et hic heros, adeo in Philone hospes, Clericum malæ fidei in Philone citando accusare audet. Me sibi seditionem objicere putat, quando triumphum in spatiis imaginariis agere jubeo, innumerabili ex fœcunda gente Meneni turba currum faustis acclamationibus prosequente: ignarus fœcundam gentem Meneni non seditiosos, sed stolidos, quorum magna ubique copia est, designare. Clerico contra talem adversarium similem, quanquam non adeo gloriosum, propter adversarii exiguam eruditionem, eventum, qualem tu nuper omnium judicio consecutus es, prævideo. Scripsit de eo nuperrime ad me doctus quidem Anglus, qui me præterito anno vidit, his verbis: "Non dubito quin jamdudum "audivisti de indubitata victoria, quam amicus tuus D. "Locke retulit de episcopo Vigorniensi, in ejus respon"sione ultima ad objectiones episcopi, contra librum de "intellectu Humano. Episcopus eam vidit, nec multo post mortuus est. Sed etiamsi diutius vixisset, vix "credo eum responsurum suisse: omnia enim istic adeo "ad vivum demonstrantur, ut nullus locus contradic❝tioni relinquatur." Exactiorem Hammonti historiam quærendo nolo multum te fatiges: si absque tuo incommodo eam mihi suppeditare potuisses, gratum fuisset. Credidi ego lingua Anglica exstare historias ecclesiasticas, in quibus hoc hæretici adeo horrendi exemplum prætermissum neutiquam est. Ejusmodi enim orthodoxiæ de hæresibus triumphos zelotæ, in suis historiis, magnifice deprædicare solent. Sed quoniam illud exemplum tibi obvium non est, ego brevi illa Camdeni narratione contentus ero. Episcopii vitam jam paucas intra hebdomadas prælo subjiciendam credo, quoniam ingens, quod sub prælo habebat typographus, opus jam jam in lucem proditurum est, ut jam illius præla hujus opusculi editione occupari possint. De magnifico viro nihil jam audio, nihil etiam ab ipso responsi expecto. Videtur aliquatenus congressum meum vitare, fortasse quia me responsum flagitaturum credit: verum ego statui eum amplius non urgere, ne responsum, quod declinet, flagitando importunus videar. Me Guenelloni, quæ de eo scripsisti, prælegisse testes sunt literæ ipsius, quibus has inclusas voluit. Ipse de nobili illo Muscovita pluribus ad te scribit, Salutem quam officiosissime à nobis dices Domina Masham totique familiæ. Salutant te uxor & liberi, imprimis ego Amstelod. 2 Oct. 1699. Tui amantissimus, Philippo à Limborch Joannes Locke, s. P, D. Vir amplissime, QUOD à me petiisti, quærendo apud veterem historicum tandem inveni. En tibi igitur Hammonti crimen & vivicomburium. Matthæus Hammont aratrorum faber ex vico Hetharset, tribus milliaribus à Norwico distante, reus factus coram episcopo Norwicensi accusatus, quod negaverat Christum salvatorem nostrum. Comparenti in judicio objectum est, quod sequentes propositiones hæreticas publicâsset, nempe quod Novum Testamentum & evangelium Christi pura stultitia erat, inventum humanum, & mera fabula. Quod homo in gratiam restituitur sola misericordia divina, sine ope sanguinis, mortis, & passionis Christi. Insuper, quod Christus non est Deus, nec salvator mundi, sed merus homo, peccator, & idolum abominandum; & quod omnes, qui illum colunt, sunt idololatræ abominandi. Item, quod Christus non resurrexit à morte ad vitam, potestate suæ divinitatis, neque in cœlum ascendit. Item, quod Spiritus sanctus non est Deus, nec quidem omnino est. Item, quod baptismus in ecclesia Dei non est necessarius, nec usus sacramenti corporis & sanguinis Christi. Propter quas hæreses condemnatus est in consistorio, episcopo sententiam pronunciante, 13 die Aprilis 1579, & deinde traditus vicecomiti Norwicensi. Et quia verba blasphemiæ (non recitanda) locutus fuerat contra reginam aliosque è concilio reginæ sanctiore, condemnatus est à judice Norwicensi Windamo, & prætore Norwicensi Roberto Wood, ut ei amputarentur auriculæ, quod factum est in foro Norwicensi 13 Maii, & postea 12 ejusdem mensis vivicomburium passus est, in fossa castelli Norwicensis. Hactenus Hollinshead ad annum 21 Elizabethæ. Huic simile exemplum reperio in eodem historico, ad annum Elizabethæ 25. Verba authoris hæc sunt: 18 Die Septembris anno 1583, Johannes Lewes, hæreticus obstinatus, qui negavit deitatem Christi, & professus plures alias detestandas hæreses, quales fere erant prædecessoris sui Hammonti, combustus est Norwici. Lubet etiam duo alia exempla ejusmodi ex alio autore suggerere, quæ tibi etiam forte usui esse possunt in eo, quod præ manibus habes, argumento. Primum est vivicomburium Bartholomæi Legatt Londinensis, anno 1611, & Jacobi primi 9, ob varios errores, hæreses, & blasphema dogmata asserta & publicata, præcipue in his tredecim positionibus sequentibus. Nempe quod symbolum dictum Nicænum, illudque alterum Athanasii, non continent veram professionem fidei christianæ: vel quod ille ipse non vult profiteri suam fidem secundum illa symbola. Quod Christus non est de Deo Deus genitus, non factus: sed & genitus & factus. Quod nullæ sunt in Deitate per sonæ. Quod Christus non fuit Deus ab æterno, sed incipit esse Deus, quando carnem assumpsit ex virgine Maria. Quod Mundus non fuit factus per Christum. Quod apostoli docent Christum esse merum hominem. Quod in Deo nulla sit generatio nisi creaturarum. Quod hæc assertio, Deus factus est homo,contraria est fidei regulæ & blasphemia enormis. Quod Christus non fuit ante plentitudinem temporis, nisi promissione. Quod Christus non fuit aliter Deus quam unctus Deus. Quod Christus non fuit in forma Die æqualis Deo, i. e. in substantia Dei, sed in justitia & dando salutem. Quod Christus deitate sua nulla operatus est miracula. Quod preces Christo non sunt offerendæ. Hic Bartholomæus Legatt ab episcopo Londinensi, assistentibus consentientibusque aliis reverendis episcopis, doctisque clericis, hæreseos condemnatus est, & brachio sæculari traditus, & deinde igni commissus & combustus in West-Smithfield Londini. Eodem supplicio affectus est Edvardus Wightman, in civitate Lichfield, anno 1611, ab episcopo Coventriæ & Lichfield, hæreseos damnatus, ob has sequentes opiniones: 1. Quod non est trinitas personarum, patris, filii, & spiritus sancti, in unitate Deitatis. 2. Quod Jesus Christus non est verus, naturalis filius Dei, Deus perfectus, & ejusdem substantiæ, æternitatis, & majestatis cum parte, respectu deitatis suæ. 3. Quod Jesus Christus est homo solummodo, & mera creatura, & non Deus simul & homo in una persona. 4. Quod salvator noster Christus non sibi sumpsit carnem humanam ex substantia virginis Mariæ matris suæ; & quod promissio illa, "Semen mulieris conteret caput serpentis," non adimpleta erat in Christo. 5. Quod persona spiritus sancti non est Deus, coæqualis, coessentialis cum patre & filio. 6. Quod tria symbola, sc. Apostolorum, Nicænum, & Athanasii, continent hæresin Nicolaïtarum. 7. Quod ille,nempe Eduardus Wightman, est propheta ille, cujus mentio facta est xviii. Deuteron. his verbis: "Suscitabo illis prophetam," &c. Et quod verba Isaiæ, Ego solus torcular calcavi," & Lucæ," Cujus ventila"brum in manu ejus," pertinent proprie & personaliter eidem dicto Eduardo Wightman. 8. Quod ille, nempe Wightman, est persona illa spiri tus sancti, cujus mentio facta est in scriptura, & paracletus ille, de quo loquitur Joannes, c. xvi. evangelii sui. 9. Quod verba salvatoris nostri Christi, de peccato blasphemiæ contra spiritum sanctum, de sua persona intelligenda sunt. 10. Quod Elias ille venturus, de quo loquitur Malach. c. iv, suam personam designat. 11. Quod anima æque ac corpus dormit in somno primæ mortis, & est mortalis, respestu somni primæ mortis, uti corpus; & quod anima servatoris nostri Jesu Christi in illo somno mortis dormivit, æque ac corpus ejus. 12. Quod animæ sanctorum defunctorum non sunt membra, quæ possident ecclesiam triumphantem in cœlo. 13. Quod Pædobaptismus est ritus abominandus. 14. Quod celebratio cœnæ dominicæ in elementis panis & vini in ecclesia esse non debet; neque baptismi in elemento aquæ, uti nunc in ecclesia Anglicana usus obtinet. Sed baptismus in aqua administrari debet solis adultis à paganismo ad fidem conversis. 15. Quod Deus ordinavit & misit illum, scil. Eduardum Wightman ad exequendum suam partem operis salutis mundi, ut sua doctrina suisque monitis mundum liberaret ab hæresi Nicolaïtarum, ut Christus ordinatus fuit & missus ad mundum servandum, & à peccato liberandum morte sua, & Deo reconciliandum. 16. Quod Christiana religio non integra, sed pars solum illius prædicatur & admittitur in ecclesia Anglicana. Hæc ex lingua Anglicana nimis fidus interpres, verbatim pene, neglecta latinitatis elegantia & sermonis proprietate, transtuli, ut dogmata illa hæretica & capitàlia, quæ supplicium illud meruerunt, tibi, ut apud nos memoriæ mandantur, perfecte innotescerent. Si qua alia hujus generis exempla apud nos extant, si cupias, ex nostra historia eruam & ad te mittam. Dum hæc præ manibus haberem, allata mihi est gratissima tua 2. hujus mensis scripta epistola, adjunctis duabus aliis. Sentio te eundem semper quem fueras, facilem, dulcemque amicis. Quamprimum per otium licebit Allixii & Anonymi libros mihi perlegendos proponam, nec oscitanter. Quandoquidem in eo cardine summan quæstionis versari cre |