Turris erat vasto suspectu et pontibus altis, 530 Opportuna loco: summis quam viribus omnes 529. *ET MEMINISTIS ENIM, DIVAE, ET MEMORARE POTESTIS.* 529 Abest versus melioribus libris cum Mediceo: adde fragm. Vatic., et recte indicabat Heinsius esse eum hic inculcatum ex sup. lib. VII, 645. Omissus est in edit. Parmensi. Aberat quoque Goth. sec., at in pr. praemittebatur superiori. (Defendit hunc versum Weichert. De verss. iniur. suspect. p. 66. sq. his usus verbis:,,Solennis est versuam in deorum invocationibus repetitio apud Homerum et alios: cuius rei ignoratio librariis ansam dedit versus praetermittendi, quem supra lectum esse reminiscebantur." Deest hic versus etiam 2. 3. 7. 8. 10.; legitur tamen apud Servium. Levius est illud, quod Servius eundem versum, supra VII, 645. silentio praetermissum, hic illustrandum putaverit; at id ipsum scholion cum extrema parte praegressi in pluribus libris mss. desideratur. Nec versus ibi ex Ennio allatus haec ab ipso Servio scripta esse probat, quippe qui servatus sit etiam a Quintiliano, Diomede, Macrobio. Macrobium autem praeter alios veteres Grammaticos inprimis adhibitum esse ab interpretibus Virgilii ante inventam artem typographicam docere potest liber Servii Dresd., in cuius margine multa e Macrobio sumta inveniuntur. Quare Servii testimonio frustra utaris hac in causa; cui si fidere liceret, quamquam offendor hic ipso illo Et in principio duorum versuum, qui se excipiunt, posito dicerem facile fieri potuisse, ut excideret hic versus, ab iisdem quippe syllabis, quibus superior, incipiens. Nunc vero non solum asteriscis notandus, sed ex ordine eiiciendus fuit. Tuetur eum Palat., in quo tamen divae deest, nisi forte imprudens hoc voc. omisit Ambrogius. Wr.) 530 suspecto alter Hamb. conspectu Parrhas. videntur dictae simpl. pro partibus, ut fines, de toto loco, spatio. (orae non solum sunt fines, sed etiam ipse locus finibus quibusdam circumscriptus, zoa. Sed vide, quae infra dicturus sum. Wr.) bellum est pugna, quae quomodo omnibus locis per totam aciem facta sit, quis exponere possit? Αργαλέον δέ με ταῦτα, θεὸν ὡς, πάντ' ἀγορεῦoa etc. (Iliad. u, 176). Adiecta vox, evolvere, verbis, in animum revocabat Turnebo oras vestium: quod alienum est. Apud Homer. Iliad. 8, 371 yɛpúgαs поléμоio per oras illustrant, perperam utique, nam illae sunt intervallum inter utramque aciem, qua parte propugnatores, лóμazoi, prod 531 qua v. Goth. alter. eunt, seque invicem armis petunt. Servius oras extrema bellorum exponit: enimvero de pugna agitur. (Verbum evolvere hic non videtur valere i. q. ¿§nyɛìodaι, sed i. q. explicare, avantvoos; oras, puta quasi picturae alicuius convolutae; quae quum evolvitur, prima apparet extrema pars s. ora: ἄρχετ' αείδουσαι πόλεμον. Wr.) 530. cf. sup. lib. II, 440 sqq., ubi regia Priami simili modo oppugnatur. pontibus; accipiebam de viis, quibus discurrunt propugnatores per moenia et ad turres perveniunt. Pro tabulatis pontes dici, durum esset. vid. sup. v. 170. Enimvero revoca in men 535 Expugnare Itali, summaque evertere opum vi sidunt In partem, quae peste caret: tum pondere tur Procubuit subito, et coelum tonat omne fragore. Semineces ad terram, inmani mole secuta, Confixique suis telis, et pectora duro Transfossi ligno, veniunt. Vix unus Helenor, 532 Italis Rom. 536 affecit Medic. Pierii. adstrinxit Parrhas. 537 tabulis pr. Hamb. a m. pr. pontibus coni. Io. Schrader. adhessis Rom. obesis Goth. sec. (adesis Medic., sed, quod mireris, mediae syllabae superscriptae sunt literae ha; et adhaesis cod. Gud. Arusiani apud Lindemann. p. 233., adesis ibidem cod. Ang. Maii. Wr.) 539 residunt: Io. Schrader. em. recedunt; sed alterum doctius eodem significatu. Est Lucretianum retroque residit: II, 283. 540 carent Franc., sed tunc malit Burm. qua peste carent scil. Troiani. Conf. ad v. 510. 542 immensa Sprot. secuti duo Burm. 543 Confixaque Montalb. Confixitque Goth. sec. 544 Transfixi pr. Hamb. pro var. lect. cum Goth. pr. Confossi Parrhas. Halenor in libb. aliquot Pier. Est Elrvoo. Elenor Lutat. ad Stat. apud Burmannum, qui et binis codd. abfuisse versum notat, ex clausulae similitudine, in uno versus 548. 547. 546 se excepisse. tem supra exposita ad v. 170 pontes et propugnacula iungunt. Fuit turris, seiuncta a vallo seu muro, et ante vallum posita, ponte iuncta cum vallo; trabibus illa coagmentata, ita ut igni consumi posset. 533. defendere sc. turrim, non se; hoc indignum poetica gravitate esset. 536. Et flammam adfixit lateri, ergo turrim ligneam fuisse credendum est, si exterius adhaesit fax allisa et affixa. 540. pestis de incendio, ut V, 683. incensis navibus. Dum omnes in alteram turris par tem, quae intacta ab igni est, concedunt: illa, quae solo imposita et superstructa erat (non fundamento saxeo in terram acto), utpote lignea et mobilis, inaequali pondere inclinatur et corruit. 542. Videntur sequentia ad hanc rerum faciem esse revocanda. Turrim ligneam nunc corruentem ferri in praeceps in partem oppugnatoribus adversam. Ii, qui in turri sunt, affliguntur gravi turris ruina solo, partim hastis suorum mutuo transfixi: hoc est veniunt ad terram. Et Lycus elabsi: quorum primaevus Helenor, 545 550 545 Lucus in Medic., in al. Licus. (idque ipse Medic. a m. sec. exhibet; sed infra 556. Lycus. Wr.) 546 Licymnia Medic. et Gud. Aizýμvia ex Aizvμvos. Varie depravatum nomen: Licimnia, Licinnia, Licinia, Lycimnia, Lacymnia, Lacinia, Lucina, Lucania. 548 palmaque Ven., idque, quod miror, Iul. Sab. interpretantem video. 550 atque hinc inter se a. Ven. obstare Vratisl. instare pr. Hamb. et Bigot. cum Goth. tert. 552 inscia Goth. sec. mortis Montalb. 545 sqq. Ornat Helenorem, sed Homeri vestigia legens Iliad. , 23 sq. tamquam regis, seu viri principis Phrygii, pro quo Maeonium dixisse videtur, e serva filium. 547. vetitis armis: quae tractare nondum posset propter teneram adolescentiam: nam erat primaevus. Male Intpp. post Servium ad Romanorum morem in servis a militia prohibitis referunt. 548. parmaque inglorius alba; media vox satis arguit poetam non simpliciter λεύκασπιν voluisse innuere, fulgenti clipeoinstructum, ut apud Aeschyl. Sept. ad Th. 90, nec άonua önλα Euripidis Phoeniss. 1119, quae moderationis ibi insigne habentur in Amphiarao; verum, nisi variandi ornatus caussa posuit, morem nescio quem respexisse, quo picta, ac caelata argumento, scuta virtutis et clarorum facinorum erant insignia ac praemia. Itaque Helenor, etsi mox fortiter in hostes irruat, cum tamen, ardore iuvenili abreptus, clam domo profe ctus nulla arma secum tulisset, vulgaribus arinis prima militiae stipendia merens, ipse donuos, nullis clipei insignibus discerni et dignosci poterat. Contra vs. 582 Arcentis filius clarus, conspicuus, chlamyde purpurea dictus. Iterum XI, 711 Camilla tradit equum comiti paribusque resistit in armis Ense pedes nudo puraque interrita parma. (Heinrichius, vestigiis insistens Euripidis 1. 1. et Aeschyli Sept. ad Theb. vs. 588. sq. et Blomf. : σῆμα δ ̓ οὐκ ἐπῆν κύκλῳ· οὐ γὰρ δοκεῖν ἄριστος, áλλ' elvaι déλe" id ipsum, quod albam parmam Helenor gesserit, eius modestiae tribuit; propterea ipsum inglorium a poeta vocari, quippe alienum ab illa iactantia et gloriolae captatione, quae cernatur in armis insignem aliquam caelaturam habentibus. Wr.) .66 549. Turri in fastigio aperta, non tecto clausa, in praeceps data, extra vallum, desilientes duo, Helenor et Lycus, in medio hostium Iniicit, et saltu supra venabula fertur: Haud aliter iuvenis medios moriturus in hostis mens, 560 Sperasti te posse manus? simul adripit ipsum 563. QUALIS, cycnum, (-555. quae Medic. a m. pr. Wr.) 556 It pr. Moret. melior longe aliquot Burm. 557 muros petit Erf. 558 Pendere Goth. pr. pandere tert. saxa manu pr. Moret. cum Erf., quod praeferret Burm., si in pluribus extaret: nam tecta de muris castrorum et munimentis insolitum dici. f. septa. Debebat tamen concedere hoc poetae, ut muri summam partem hac voce declararet, uti mox v. 568 de eadem fastigia dixit. Nec muros tecto tutos cogitare adeo absonum est. dextra alter Hamb, et Rom. dextris Erf. 559 cursu pariter Turnus Goth. tert., nec insuaviter. (sed contra morem Virgilianum; vid. V. L. I, 714. Wr.) 562 tendentem pr. Moret. muri magna Erf. revulsit Exc. Burmann. et Parrhas. 563 aut ante leporem abest apud Macrobium V, 12. candentem corpore e cod. Coll. Ies. recepit Wakefield. Et est sane elegans lectio. (candenti corpore, hoc requirit mos Virgilianus; sic I, 71.:,,bis septem versari se videbant. Alter Ly- summas alto prensabat in aggere pinnas; hinc 562 pendentem, nam prehenderat manu superiora muri, ut saltu se in altum libraret; et magna muri cum parte, uti Homer. I. c. Eraλživ Elov xegoi orißagyow Ελχ', ἡ δ ̓ ἕσπετο πᾶσα διαμπε gέs. (ipsum pendentem, i. e. ut pendebat; vid. Q. V. XVIII, 2, r. Wr.) 563. 564. Laudantur Iliad. §, 308 seq. et comparantur cum his ab Intpp. inde a Macrobio; nec tamen quicquam amplius ibi est quam aquila petens лτш×α lα 565 Sustulit alta petens pedibus Iovis armiger uncis; Emathiona Liger, Corynaeum sternit Asilas: 570 praestanti corpore Nymphae. III, 427.: „inmani corpore pistrix." V, 372.:,,Buten in mani corpore." VII, 783.: „praestanti corpore Turnus." VIII, 208.: „praestanti corpore tauros." ibid. 330.: „inmani corpore Thybris." Quare etiam Ge. IV, 538. recte editur, quod addubitaveram: Quatuor eximios praestanti corpore tauros;" ubi cave iungas eximios praestanti corpore, sed tauros praestanti corpore. Semel, sed idonea cum ratione, a suo more deflexit Virgilius XI, 641.:,,Ingentemque animis, ingentem corpore et armis." Ceterum omisi comma, quod erat post Qualis; vid. V.,L. Ge. I, 303. Wr.) 565 matris Rom. et Porc. apud Pier. quinque Burm., (cum 10. Wr.) minus docte. balantibus Goth. pr. latratibus Goth. tert. 566 repetit idem Goth. tert. 567 fossas atque a. c. Rom. 568 ad f. mittunt Oudart. 569 ingentis Medic., sed a pr. m. 570 Lucretium, Lucretinum, Luccetium, Luccecium al. (Servius: „,Solum hoc nomen est, quod dictum a Virgilio a nullo alio reperitur auctore. Sane lingua Osca Lucetius est Iupiter, dictus a luce, quam praestare hominibus dicitur. Ipse est nostra lingua Diespiter, i. e. diei pater." vid. Jaeger. ad Mamert. Genethl. Maximiano dict. c. III, 5. Quid? si Ducetius, Aovnétios, quod nomen exstat ap. Diod. Sic. XI, 88., scripsit Virgilius? Wr.) ignemque Sprot. 571 Huadiava. Et mathiona Dorvill. Emathion aliter Exc. Burm. Emathion aliger; quod Goth. sec. habet. Tum Koovvatov. Corineum (ut Palat.; sed Corynaeus Medic. XII, 298. Wr.) et Chorineum multi, etiam Corinesum, Corneum, Horneum: sed est a xoqúvŋ, clava. cf. ad XII, 298. Hyrtacides Corineum Macrob. V, 15, sed v. h. 1. Heins. Asilas plerique. (Italicum esse nomen Asilas inde fortasse probes, quod alternis Troiani et Itali caedes memorari videtur; et Etruscum esse in Servianis ad XII, 127. proditur; quod confirmat Silius XIV, 149.: „Miles Tyrrhenus, Asilo Nomen erat." Unde etiam intelligi videtur, cur idem ywóv; tu vero conf. Iliad. 9, 674 sq. et comparationem cum aquila, quae cycnos invadit Iliad. o, 690 seq. Quod vero ad vs. 565. Iliad. ε, 162 comparandum memorant, perperam faciunt. Martius lupus, Marti sacer; male aliter alii. 566 sq. Cum uno loco perru pisset munitionem Turnus, facti inde ceteri Rutuli audaciores undique novo impetu invadunt eoque res succedit, ut fossam humo aggesta expletam habeant. Tum propius murum et portam subeuntes iactant faces. (—570. De nomine Lucetii vid. V. L. Wr.) |