Ardua cernebant iuvenes, muroque subibant: Spicula contorquent, cursuque ictuque laces Quum praevectus equo longaevi regis ad auris 165 regia solum, poetam cogitasse, probant ea, quae statim subsequuntur : muroque subibant. Denique Latini aut e vs. 585. adscitum, aut ab iis illatum videri potest, qui hunc hypermetrum facile tolli posse existimarent; quam autem infensi saepe hypermetris fuerint librarii, satis constat. Wr.) tecta domorum ed. Ven. ex lib. XII, 132, Burm. (turris Medic. Wr.) 161 murosq. Rom. pr. Mentel. et pro var. lect. Leid. cum Witt. (et 11. Wr.) Sed vulgatam defendit Arusianus Messius. Et est doctius, subire tecto, quam, tectum. Contra succedere tectum doctius quam tecto. (Defendunt muros Heins. ad Ovid. Met. XIII, 611. et Markland. ad Stat. S. pag. 27. a Jahnio laud. Certo discrimine subire locum et subire loco apud Virgilium dicitur: accusativo adiuncto significat hoc verbum intrare, dativo prope accedere; nisi quod subire loco etiam pro subire locum apud eum legitur, quod, qui intrat aliquem locum, is etiam accesserit ad eum necesse est; ut III, 292.:,,portuque i. e. portui subimus Chaonio.“ Neque oppones mihi V, 864.:,,classis scopulos Sirenum advecta subibat." Iam quae nostro loco leguntur, de appropinquantibus, nondum intrantibus, capienda esse, intelligi potest tum ex his cernebant tecta, tum ex iis, quae adduntur vs. 162. sqq. Itaque servavi h. 1. muro idemque restitui IX, 371. Utroque loco vocabulum praecedens in s terminatum corrumpendae lectioni locum dedit, quod idem observare licet loco supra laud. III, 292. Wr.) muroque propinquant Gud. pro var. lect. 162 et privo Oudart, primoque in f. Bigot. 163 Exercetur Gud. a m. pr. in deest pr. Mentel., et que Bigot. 166 Tum aliquot Pier. praevectus ex Pier, et suis recepit Heinsius, ut sit, ante Troianos urbem invectus: ut praeire, praecedere. Cur enim poetae non licuit nova voce uti ad analogiam facta? Alii legunt: provectus, (hoc est in 11. Wr.) quod frustra defendit Burm. 167 in deest tertio Mentel. et tert. Goth. reportant alter Hamb. reportat est simpliciter pro portat. argutatur Burmannus, dum emissum ante nuntium fuisse coniectat. (In hoc similibus Mox pinnas pro muris et aggerem pro vallo, quod fossam ab interiore parte ambit, dixit. 162 165. Ad Laurentum urbem missa legatio. Non modo Romanae militiae more, quod Servius putat, sed Graeco quoque et omnino priscae vitae ritu, ut in loco Hesiodi (Scut. 285. 286), ante urbem in campis exercet se cursu ac ludit armis iuven tus urbana. Poeta autem eo more egregie usus est, ut suavem narrationem faceret. domitant currus pro equis iugalibus, ut alibi hi pro illis; noto poetarum more. Mox spicula, int. iacula, et epitheton lenta ad materiem refer. lacessunt, exquisite pro contendunt, certant: quandoquidem provocant se et lacessunt, qui pugnant. (Aut Advenisse viros. Ille intra tecta vocari Urbe fuit summa, Laurentis regia Pici, Hic sceptra adcipere, et primos adtollere fascis 170 1 175 que verbis re- hanc habet potestatem, ut iteratio quaedam cernatur in narrandis et quasi repraesentandis iis, quae vel vidimus, vel audivimus. Wr.) 168 inter duo Burm. 169 medio alter Hamb. (medios a m. pr. Medic. Wr. 171 Urbe f. media lectum alicubi ante Pierium; et sic aliquot Heins, et Burm. cum Goth. tert. mediae Dorvill.' 173 Hinc Ald. pr. et Junt. et pars codd. Heins. et Burm. cum Goth. pr. et p. tollere' Witt. (fasces Medic. Wr.) 174 templo Bigot. 175 Haec Rom. cum binis Barm. et Ed. Mediol. (quod immerito praetulit Nobbius in Syntagm. locor. parallelor. p. 168.; hae enim quoties fere legitur, commutatur a librariis cum haec; vid. V. L. ad Ge. III, 305. Perpetui Medic., s superscripta. 7. hic Ed. Ven. sacrae tres Heins. et Medic. Pierii. cris aedes Ven. et tert. Rottend. a m. pr. aut que qué, vid. Q. V. XXXIII, 1.,,Ictu: iaculatione;"Serv.; vid. Beier. ad Cic. Orat. pro Tullio fragm. p. 43. Wr.) sa more veterum in templis, et in principum aedibus. Alterum hoc ex lib. II, 299. 300.de Anchisae domo meminimus. 173.4. hic regnum auspicari solebant re170-176. Pici haec regia ges. omen egregie pro more, in arce Laurenti, diversa utique cui bonum omen inerat, ut maioa Latini regia v. 59 sqq. descri- rum fortuna sequeretur regem pta, et improprie dicta regia, regnum auspicantem. Auspicia h. e. aedificium magnificum; nam regni a sumtis regni insignibus fuit templum, quod pro curia declarat. attollere fasces pro esset, e more priscorum homi- eo, quod sequitur, ut praeferan Ex fragm. Vatic. a Bar- tur novo regi: more Italiae; nec tolio pag. 134 forma huius templi ab Romanis invento. 175. 176. expressa est, sed aliena admo- Potest aliquis paullo doctior sive dum a poetae mente ac ratione. ad Oenotrorum ovocítia, de Imitatus est locum multo cum quibus Aristot. de Rep. VII, 10 verborum tumore Seneca Thyest. videndus, sive ad ferias Latinas v. 641 ad 664. urbe summa respici putare. Servius ad Paiv nóiε άngotáτn, ut Iliad. %, latium Augusti allusum credi vo172, h. e. iv angoлóla. Circa luit, ut ex eius verbis colligo: domum illam lucus erat (v. 172),,ariete caeso. Hoc sacrificium num. Quin etiam veterum effigies ex ordine avorum......11/ 180 178 e Heins. e suis et Pier., alii ex. Aliis utrumque abest, in aliis adhaesit e priori voce: antiquae cedro, et hinc Schol. Stat, antiquae cedri. v. apud Pier. et Heins. (cedro superscripta a Medic.; vid, V. L. ad Ge. III, 414. Wr.) 179 curva Voss. 180 senes Franc. biformis sec. Rottend. et a m. sec. Hugen. cum Goth. sec. 181 vestibulum Zụlich. a m. pr. adstabant est pro vulgari, stabant in v. (vid. Not. ad I, 152. Wr.) 182 Burmannus Martiaque ex Servio cum Romano (Pierii) et editis omnibus legendum statuit. De editis verum hoc non est: nam in his qui inde ab Aidd. constanter legitur; etsi Benedictus in lunt, emendare iusserat que. Malim equidem qui et que abesse. Sed vereor, ne totus versus aliunde in margine adhaeserit. An alius poeta dixerit Martia_vulnera, ut arma Martia, signa Martia, dońïa tɛúzea, ignoro, Reges 1 in ianua Palatii fiebat festis diebus." Et Pompon. Sab, ad v. 170,,Templum Apollinis ab Augusto in Palatio positum describit." Palatinam Augusti domum adumbratam etiam Blanchinius (Palazzo de Cesari) et Holdsworth volebant. Sed sequi iuvat, quod simplicissimum est. Est hoc templum pro prytaneo, curia aut simili aede publica: in qua adeo sacrificia publica cum epulis sacrorum habentur. ariete caeso, proprio aliquo sacrorum inter Latinos more, epulae sacrae instituuntur; tum si publicum fit sacrificium, confluunt primores gentis, iique epulis excepti sedent, mensis perpetuis, h. longa et multum procurrente mensa; ut perpetuum tergum et alia. 177-182. Etiam haec signa in vestibulo collocata sunt, ut in curia vel templo mos erat in aditu et porticu signa inter columnas ponere. Imitatione expressit locum in Elissae sacrario Silius I, 86 sq. Italus autem et Sabinus h. 1. inter Latini maiores memorantur post illa, quae v. 45. 49 edixerat poeta, tamquam agnatione iuncti. cf. Exc. IV ad h. lib. et Cluver. Ital. ant. p. 725. Antiquitatis genium exhibet etiam in materia, cedro, nam vetustiora signa lignea erant vel fictilia. Vitisator falcem : etsi Saturnus fere cum falce exprimitur, et sunt qui iungant: curvam servans sub imagine falcem Saturnusque, ex sermonis tamen rationibus haud dubie ad Sabinum spectant haec, quem nobis poeta ex prisca aliqua eruditione declarat vinearum colendarum auctorem fuisse; sub signo, forte ad hermae morem in stipitem desinente, falx, puta ad amputandas frondes (v. Ovid. Met. XIV, 628. 631 et 649) adiecta; qua specie Silvani hermae Multaque praeterea sacris in postibus arma, Spiculaque, clipeique, ereptaque rostra carinis. Succinctus trabea, laevaque ancile gerebat et, tad amorte ailA 19 bil ta ame 3 185 sunt omnino regio sanguine hati et veteres herbes, avantes. Sic ipse est, quare suspectum habeamus Aeneas toties rex, ut inf. 220. versus iam adfuit VI, 660.:,,Hic ma hunc versum, quamquam idem fere nas ob patriam pugnando volnera passi." Revocavit qui lahnius; sed ita fit, ut in eorum numero, qui pro patria pugnantes vulnerati sint, etiam antea nominatim memorati reges, Saturnus, lanus, fuisse videantur; qua de re nihil est memoriae proditum; quid? quod sub Saturno nulla constat gesta esse bella. Itaque servavi que, ,quod praeter membranas Brunckii etiam veterrimi Parisienses 2. et 3. exhibent. Wr.) 183 sacrisque Ondart. 185 castra Oudart. pro claustra. 186 arreptaque Ven, 187 parvaq. vel fulvaque Zalich. Ceterum transpositi esse versus hi quinque 187-191 Ipse Q. et ante vs. 183 retrahendi videri possunt: ut regibus subiungatur unus aliquis insignior Picus. Potuit tamen Virgilius maluisse alterum. 188 anchise et anchille in Goth. ex anchile, ut alii scribant v. c. fragm. Vatic. (in hoc quidem est ancile, sed h superscripta. Wr.) ferebat Ven. · - occurrunt ap. Boissardum et alios. Vocem vitisator ex Accio petiit, in caius fragmentis ap. Macrob. VI, 3 occurrit: 0 Dionyse, pater optime, vitisator, Semela genitus Evie, ut bene Vossius legit. aliique ab origine reges, h. e. prisci. Molestum est, quod cum Servio ad Aboriginum nomen alludi volunt. 183–186. Haec veterem donariorum et avanuárov in templis ritum referre, facile intelli Similia loca congessit Cerda. Sed praestat Statii imitationem cognoscere lib. VII Theb. 55-59. Respicitur autem inprimis antefixorum habendorum mos apud Romanos, cum in fastigiis non modo templorum, sed et privatarum aedium, affixa essent fictilia signa quadrigarum, spoliorum, armorum. Sic Liv. XXXIV, 4 et al. Plin. XXXV, 46. conf. Ryck. de Capitol. 15. (De securibus vid. Not. ad XI, 659. Wr.) Hoc loco etiam urbium captarum portae expugnatae inter antefixa memorantur. In eo, quod rostra v. 186 subiicit, historiarum fides non est deposcenda; nam navales pugnas vix fecerunt Latini. Possint naves Anoroixal in littore oppressae intelligi; sed in poeta haec axoíBeta non desideratur; licet ei sequi probabilia. 187-191. Inter signa veterum heroum Pici inprimis statua conspicua. Erat is e Latini maioribus; ac forte eius signum non infrequens illa aetate occurrerat Virgilio (conf. Excurs. V ad h. lib.). Forte etiam regiam con Picus, equum domitor: quem capta cupidine coniunx 190 Aurea percussum virga, versumque venenis, Et genus, auditique advertitis aequore cursum, 195 189 equis d. sec. Rottend, 190 Aurea sc. virga, notą synaeresi, (vid. Not. ad I, 698. Wr.) male Servius iungi vult aurea coniux. 191 fixit avem Hugen. Circae tres Heins. 192 divum templo Medic. Pier. temploque deum alii Pieriani. 194 Atque hic Dorvill. ingressus Ven. 196 cursum revocavit Heins. ex libris et edd., vulgo alii cursus. (ut exstat in Palat, Wr.) didisse dictus erat: sup. 171 Laurentis regia Pici. Statua erat sedentis habitu, quam facile erit ex h. 1. exprimere et delineare. Prisca aliqua gravitas imagini inest; trabeatus est Picus, qui veterum regum erat habitus (conf. Plin. IX, 39 s. 63), quo Romulum quoque conspicuum narrant (trabeatum Quirinum vocat Ovidius Met. XIV, 828 et al.), cum lituo (ut adeo augurali scientia clarum fuisse necesse sit) et prisco armorum genere ancili. succinctus trabea et lituo, nota forma, qua verbum binis adaptatur, cuin de altero tantum proprie dicatur: lituo instructus erat vel insignis, conspicuus: cf. Burm. v. Gellii V, 8 et inde repetitas a Macrob. VI, 8 argutias de h. 1. Occurri tamen potest alia ratione: ipse Quirinali lituo, absolute dictum, habens, tenens lituum, parvaque laevaque h. e. et sedebat, et gerebat, duplici copula pro una apposita. (vide de hoc ablativi usu Not. ad IV, 517.; aliter Heyn. ad IX, 74. Not. Wr.) Quirinalem lituum ornate dixit, quo Romulus aliquando usus est, inprimis in urbe condenda; augurandi scientia ille excellebat. Bene Cerda laudat Plutarch. in Romulo p. 31 F. cf. Serv. Picus equum domitor: Homericum ἱππόδαμος. Eius mutationem in picum exponit Ovid. Met. XIV, 320 sqq. conf. in Excursu V ad h. lib. coniux h. 1. amans, ut et alibi vidimus Ecl. VIII, 18. 192 sqq. Excepti h. 1. legati in templo, inde a v. 170 descripto, ex more. v. Cerda; et sic supra lib. I, 505 sqq. Dido publica negotia exsequebatur in templo. 195211. Simplicitate et proprietate commendabilis oratio, ut altera Ilionei fide et probabilitate cum gravitate. auditique advertitis aequore cursum eleganter pro noti estis. Se |