Ora fovent illo, & fenibus medicantur anhelis. Sed neque Medorum fylvæ ditissima terra, Nec pulcher Ganges, atque auro turbidus Hermus, Laudibus Italiæ certent non Bactra, neque Indi,
Totaque turiferis Panchaïa pinguis arenis. Hæc loca non tauri fpirantes naribus ignem Invertere, fatis immanis,dentibus hydri Nec galeis, denfifque virum feges horruit haftis: Sed gravidæ fruges, & Bacchi Mafficus humor Implevere tenent oleæ armentaque læta. Hinc bellator equus campo fefe Hinc albi, Clitumne, grege, fe fe arduus infert
Victima, fæpè tuo perfufi flumine facro, holly Romanos ad templa deûm duxere triumphos. hostia Hic ver affiduum, atque alienis menfibus æftas; Bis gravida pecudes, bis pomis utilis arbos. 150 At rabidæ tigres abfunt, & fæva leonum Semina; nec miferos fallunt aconita legentes; Nec rapit immenfos orbes per humum, neque tanto Squameus in fpiram tractu fe colligit anguis.
Adde tot egregias urbes, operumque laborem, 155 Tot congefta manu præruptis oppida faxis, Fluminaque antiquos fubterlabentia muros.
An mare, quod fuprà, memorem, quodque alluit infràs Anne lacu's tantos? te, Lari maxime, teque Fluctibus & fremitu affurgens, Benace, marino? 160 An memorem portus, Lucrinoque addita claustra : Atque indignatum magnis ftridoribus æquor, Julia quà ponto longè fonat unda refuso, Tyrrhenufque fretis immittitur æftus Avernis? Hæc eadem argenti rivos, ærifque metalla Oftendit venis, atque auro plurima fluxit.
Hæc genus acre virum, Marfos, pubemque Sabellam, Affuetumque malo Ligurem, Volfcofque verutos Extulit; hæc Decios, Marios, magnofque Camillos, Scipiadas, duros bello; & te, maxime Cæfar, Qui nunc extremis Afiæ jam victor in oris; Imbellem avertis Romanis arcibus Indum.
Salve, magna parens frugum, Saturnia tellus! Magna virum tibi res antiquæ laudis & artis Ingredior, fanctos aufus recludere fontes, Bacha Afcræumque cano Romana per oppida carmen. Nunc locus arvorum ingeniis; quæ robora cuique, Quis color, & quæ fit rebus natura ferendis. *Difficiles primùm terræ, collefque maligni,... Tenus ubi argilla, & dumofis calculus arvis, Palladiâ gaudent fylvâ vivacis olivæ. Indicio eft, tractu furgens oleafter eodem Plurimus, & ftrati baccis fylveftribus agri At quæ pinguis humus, duftique uligine lata, Quique frequens herbis & fertilis ubelt campus.7.262 Qualem fæpè cavâ montis convalle folemus Defpicere, huc fummis liquuntur rupibus amnes, Felicemque trahunt limum; quique editus auftro, Et filicem curvis invifam pafcit aratris : Hic tibi prævalidas olim multoque fluentes Sufficiet Baccho vites; hic fertilis uvæ, Hic laticis, qualem pateris libamus & auro, Inflavit cùm pinguis ebu yenus ad aras, *Lancibus & pandis fumantia reddimus exta.170-117
Sin armenta magis ftudium vitulofque tueri,95 Aut foetus ovium, aut urentes culta capellas;
Saltus, & faturi petito longinqua Tarenti,
Et qualem infelix amifit Mantua campum,& Pafcentem niveos herbo flumine cycnos
Non liquidi gregibus fontes, non gramina deerunt: Et quantum longis carpent armenta diebus, Exiguâ tantum gelidus ros nocte reponet.
Nigra ferè, & preflo pinguis fub vomere terra,
Et cui putre folum (namque hoc imitamur arando) 20 Optima frumentis: non ullo ex æquore cernes Plura domum tardis decédere plauftra juvencis Aut unde iratus fylvam devexit arator, Et nemora evertit multos ignava per annos, Antiquafque domos avium cùm ftirpibus imis A Eruit illæ altun nidis petiere relictis ;
At rudis enituit impulfo vomere campus. Nam jejuna quidem clivofi glarea rurís Vix humiles apibus cafias roremque miniftrat : Etfophus fcaber, & nigris exefa chelydris &+ Creta, negant alios æquè ferpentibus agros Dulcem ferre cibum, & curvas præbere latebras. Quæ tenuem exhalat nebulam, fumofque volucres, Et bibit humorem, &, cùm vult, ex fe ipfa remittit, Quæque fuo viridi femper fe gramine vestit, Nec fcabie & falsâ lædit robigine ferrum; Illa tibi lætis intexit vitibus ulmos; inves Illa ferax oleo eft; illam experiere colendo Et facilem pecori, & patientem vomeris unci. Talem dives arat Capua, & vicina Vesevo
Ora jugo, & vacuis. Clans non æquus Acerris. Al Nunc, quo quamque modo poffis cognofcere, dicam. Rara fit, an fupra morem fi denfa, requiras;
Altera frumentis quoniam favet, altera Baccho; Denfa magis Cereri, rariffima quæque Lyæo; Antè locum capies oculis, altèque jubebis In folido puteum demitti, omnemque repones Rurfus humum, & pedibus fummas æquabis arenas. · Si deerunt, rarum pecorique & vitibus almis Aptius uber erit: fin in fua poffe negabunt? Ire loca, & fcrobibus fuperabit terra repletis, Spiffus ager; glebas cunctantes craffaque terga Expecta, & validis terram profcinde juvencis. Salfa autem tellus, & quæ perhibetur amara, Frugibus infelix (ea nec manfuefcit arando, Nec Baccho genus, aut pomis fua nomina fervat) 240 Tale dabit fpecimen: tu fpiffo vimine qualos, Colaque preforum fumofis deripe tectis."
Huc ager ille malus, dulcefque à fontibus undæ Ad plenum calcentur: aqua elucabitur omnis Scilicet, & grandes ibunt per vinna guttæ ; At fapor indicium faciet manifeftus, & ora Triftia tentantum fenfu torquebit amaror.. Pinguis item quæ fit tellus, hôc denique pacto
Difcimus: haud unquam manibus jactata fatifcit, Sed picis in morem ad digitos lentefert habendo. 250 Humida majores herbas alit, ipfaque jufto
Lætior ah nimiùm ne fit mihi fertilis illa,
Neu fe prævalidam primis oftendat ariftis !Vaat Quæ gravis eft, ipfo tacitam fe pondere prodit; ma Quæque levis. promtum eft oculis prædifcere nigram, Et quis cui color at fceleratum exquirere frigus 256 Difficile eft: pice tantùm, taxique nocentes Interdum, aut hederæ pandunt vestigia nigræ.
His animadverfis, terram multò antè memento Excoquere, & magnos fcrobibus eoncidere montes, Antè fupinatas aquiloni oftendere glebas, Quàm lætum infodias vitis genus. optima putri Arva folo: id venti curant, gelidæque pruinæ, Et labefacta movens robuftus jugera foffor. At fi quos haud ulla viros Antè locum fimilem exquirunt,
prima paretur 'A 319 Arboribus fegés, & quò mox digefta feratur, Mutatam ignorent fubitò ne femmina matrem. Quin etiam cœli regionem in cortice fignant:
Ut, quo quæque modo fièterit, quâ parte calores 1270 Auftrinos tulerit, quæ terga obverterit axi, Ayla Reftituant: adeò in teneris confuefcere multum eft! Collibus, an plano melius fit ponere vitem, Quære priùs. fi pinguis agros metabere campi, Denfa fere in denfo non fegnior ubere Bacchus. 275 Sin tumulis acclive folum collefque fupinos, Indulge ordinibus; nec fecius omnis in unguera Arboribus pofitis fecto via limite quadret.
Ut fæpè ingenti bello.cùm longa cohortes Explicuit legio, & campo ftetit agmen aperto, Directæque acies, ac latè fluctuat omnis Ære renidenti tellus; necdum horrida mifcent Prolia, fed dubius mediis Mars errat in armis : Omnia fint paribus numeris dimenfa viarum Non animum modò utì pafcat profpectus inanem; 285 Sed quia non aliter vires dabit omnibus æquas
Terra, neque in vacuum poterunt fe extendere rami. Forfitan & fcrobibus quæ fint faftigia, quæras. Aufim vel tenui vitem committere fulco:
Altiùs ac penitus terræ defigitur arbos,
Efculus in primis: quæ quantum vertice ad auras & Ætherias, tantum radice in Tartara tendit.
Ergo non hyemes illam, non flabra, neque imbres
Convellunt, immota manet, multofque nepotes,albranni Multa virum volvens durando fæcula vincit: Tum fortes late ramos & brachia tendens
Huc illuc, media, ipfa,ingentem fuftinet umbram. Neve tibi ad folem vergant vineta cadentem; Neve inter vites corylum fere: neve flagella f Summa pete, aut
Cantus amor tera deftringe ex arbore plantas ;
læde retufo Semina; neve oleæ fylveftres infere truncos. Nam fæpè incautis paftoribus excidit ignis, Qui furtim pingui primùm fub cortice tectus, Robora comprendit, frondefque elapfus in altas
Ingentem cœlo fonitum dedit. indè fecutus W2114
Per ramos victor, perque alta cacumina regnat,
Et totum involvit flammis nemus, & ruit atram
Ad cœlum picea craffus caligine nubem: Præfertim fi tempeftas a vertice fylvis
Incubuit, glomeratque ferens incendia ventus.
Hoc ubi, non à ftirpe valent, cafæque reverti 249
Poffunt, atque imâ fimiles revirefcere terrâ :
Infelix fuperat foliis oleafter amaris.
Nec tibi tam prudens quifquam perfuadeat auctor,
Tellurem Boreâ rigidam fpirante moveri :
Rura gelu tum claudit hyems, nec femine jacto
Concretam patitur radicem affigere terræ.
Optima vinets fatio, cùm vere rubenti 267 Candida venit avis longis invifa colubris; Prima vel autumni fub frigora, cùm rapidus Sol Nondum hyemem contingit equis, jam præterit æftus; Ver adeò frondi nemorum, ver utile fylvis; Vere tument terræ, & génitalia femina pofcunt,
« السابقةمتابعة » |