Squamosusque draco, et fulva cervice leaena; Aut acrem flammae sonitum dabit, atque ita vinclis Excidet, aut in aquas tenues dilapsus abibit. Sed, quanto ille magis formas se vertet in omnes, Tanto, nate, magis contende tenacia vincla: Donec talis erit mutato corpore, qualem
Videris, incepto tegeret quum lumina somno.
Haec ait, et liquidum ambrosiae diffundit odo- 415
Quo totum nati corpus perduxit; at illi
Dulcis compositis spiravit crinibus aura, Atque habilis membris venit vigor. Est specus
Exesi latere in montis, quo plurima vento Cogitur inque sinus scindit sese unda reductos; Deprensis olim statio tutissima nautis; Intus se vasti Proteus tegit obiice saxi. Hic iuvenem in latebris aversum a lumine Nympha Collocat: ipsa procul nebulis obscura resistit. Iam rapidus torrens sitientes Sirius Indos, Ardebat; coelo et medium sol igneus orbem Hauserat; arebant herbae, et cava flumina siccis Faucibus ad limum radii tepefacta coquebant: Quum Proteus consueta petens e fluctibus antra Ibat. Eum vasti circum gens humida ponti Exsultans rorem late dispersit amarum. Sternunt se somno diversae in litore phocae. Ipse, velut stabuli custos in montibus olim, Vesper ubi e pastu vitulos ad tecta reducit, Auditisque lupos acuunt balatibus agni, Considit scopulo medius, numerumque recenset. Cuius Aristaeo quoniam est oblata facultas, Vix defessa senem passus componere membra, Cum clamore ruit magno, manicisque iacentem Occupat. Ille suae contra non immemor artis, Omnia transformat sese in miracula rerum,
Ignemque, horribilemque feram, fluviumque li
quentem. Verum, ubi nulla fugam reperit pellacia, victus In sese redit, atque hominis tandem ore locutus
445 Nam quis te, iuvenum confidentissime, nostras Iussitadire domus? quidve hinc petis? inquit. Atille: Scis, Proteu, scis ipse; neque est te fallere quidquam; Sed tu desine velle. Deûm praecepta secuti Venimus, hinc lapsis quaesitum oracula rebus. 450 Tantum effatus. Ad haec vates vi denique multa Ardentes oculos intorsit lumine glauco, Et graviter frendens, sic fatis ora resolvit: Non te nullius exercent numinis irae. Magna luis commissa: tibi has miserabilis Orpheus
455 Haud quaquam ob meritum poenas, ni fata re- sistant,
Suscitat; et rapta graviter pro coniuge saevit. Illa quidem, dum te fugeret per flumina praeceps, Immanem ante pedes hydrum moritura puella Servantem ripas alta non vidit in herba.
460 At chorus aequalis Dryadum clamore supremos Implerunt montes; flerunt Rhodopeïae arces, Altaque Pangaea, et Rhesi Mavortia tellus, Atque Getae, atque Hebrus, et Actias Orithyia. Ipse, cava solans aegrum testudine amorem,
465 Te, dulcis coniunx, te solo in litore secum, Te veniente die, te decedente canebat. Taenarias etiam fauces, alta ostia Ditis, formidine lucum
Et caligantem nigra Ingressus, Manesque adiit, Regemque tremendum, 470 Nesciaque humanis precibus mansuescere corda. At cantu commotae Erebi de sedibus imis Vmbrae ibant tenues, simulacraque luce carentum: Quam multa in foliis avium se millia condunt, Vesper ubi aut hibernus agit de montibus imber;
Matres, atque viri, defunctaque corpora vita Magnanimum heroum, pueri, innuptaeque puellae, Impositique rogis iuvenes antę ora parentum: Quos circum limus niger, et deformis arundo
Cocyti tardaque palus inamabilis unda Alligat, et novies Styx interfusa coercet. Quin ipsae stupuere domus atque intima Lethi Tartara, caeruleosque implexa implexae crinibus Eumenides, tenuitque inhians tria Cerberus ora, Atque Ixionii vento rota constitit orbis. Iamque pedem referens casus evaserat omnes, Redditaque Eurydice superas veniebat ad auras, Pone sequens; namque hanc dederat Proserpina
Quum subita incautum dementia cepit amantem, Ignoscenda quidem, scirent si ignoscere Manes; Restitit, Eurydicenque suam iam luce sub ipsa Immemor, heu! victusque animi respexit. Ibi omnis Effusus labor, atque immitis rupta tyranni Foedera, terque fragor stagnis auditus Avernis. Illa, Quis et me, inquit, miseram et te perdidit,
Quis tantus furor? en iterum crudelia retro Fata vocant, conditque natantia lumina somnus. namque vale. Feror ingenti circumdata nocte, Invalidasque tibi tendens, heu! non tua, palmas! Dixit, et ex oculis subito, ceu fumus in auras Commixtus tenues, fugit diversa; neque illum, Prensantem nequidquam umbras, et multa vo-
Dicere, praeterea vidit; nec portitor Orci Amplius obiectam passus transire paludem. Quid faceret? quo se rapta bis coniuge ferret? Quo fletu Manes, qua Numina voce moveret? Illa quidem Stygia nabat iam frigida cymba.. Septem illum totos perhibent ex ordine menses
Rupe sub aëria deserti ad Strymonis undam Flevisse, et gelidis haec evolvisse sub antris, 510 Mulcentem tigres, et agentem carmine quercus. Qualis populea moerens philomela sub umbra Amissos queritur fetus, quos durus arator Observans nido implumes detraxit: at illa Flet noctem, ramoque sedens miserabile carmen
515 Integrat, et moestis late loca questibus implet. Nulla Venus, non ulli animum flexere hymenaei. Solus Hyperboreas glacies, Tanaimque nivalem, Arvaque Rhipaeis nunquam viduata pruinis Lustrabat, raptam Eurydicen, atque irrita Ditis
520 Dona querens. Spretae Ciconum quo munere matres,
Inter sacra deum nocturnique orgia Bacchi, Discerptum latos iuvenem sparsere per agros. Tum quoque marmorea caput a cervice revulsum, Gurgite quum medio portans Oeagrius Hebrus 525 Volveret, Eurydicen vox ipsa et frigida lingua, Ah miseram Eurydicen! anima fugiente vocabat; Eurydicen toto referebant flumine ripae. Haec Proteus; et se iactu dedit aequor in altum. Quaque dedit, spumantem undam sub vertice torsit 530 At non Cyrene: namque ultro affata timentem : Nate, licet tristes animo deponere curas. Haec omnis morbi caussa; hinc miserabile Nym- phae,
Cum quibus illa choros lucis agitabat in altis, Exitium misere apibus. Tu munera supplex
535 Tende petens pacem, et faciles venerare Napaeas. Namque dabunt veniam votis, irasque remittent. Sed, modus orandi qui sit, prius ordine dicam. Quatuor eximios praestanti corpore tauros, Qui tibi nunc viridis depascunt summa Lycaei,
540 Delige et intacta totidem cervice iuvencas. Quatuor his aras alta ad delubra dearum
Constitue, et sacrum iugulis demitte cruorem; Corporaque ipsa boum frondoso desere luco. Post, ubi nona suos Aurora ostenderit ortus, Inferias Orphei Lethaea papavera mittes, Placatam Eurydicen vitula venerabere caesa, Et nigram mactabis ovem, lucumque revises.
Haud mora; continuo matris praecepta facessit. Ad delubra venit: monstratas excitat aras; Quatuor eximios praestanti corpore tauros Ducit, et intacta totidem cervice iuvencas. Post, ubi nona suos Aurora induxerat ortus, Inferias Orphei mittit, lucumque revisit. Hic vero subitum ac dictu mirabile monstrum Adspiciunt, liquefacta boum per viscera toto Stridere apes utero, et ruptis effervere costis; Immensasque trahi nubes; iamque arbore summa Confluere, et lentis uvam demittere ramis.
Haecsuperarvorum cultu pecorumque canebam,
Et super arboribus: Caesar dum magnus ad altum 560 Fulminat Euphraten bello, victorque volentes
Per populos dat iura, viamque affectat Olympo.
Illo Virgilium me tempore dulcis alebat
Parthenope, studiis florentem ignobilis otî: Carmina qui lusi pastorum, audaxque iuventa,
Tityre, te patulae cecini sub tegmine fagi.
« السابقةمتابعة » |