470 Non tam creber agens hiemem ruit aequore turbo, Quam multae pecudum pestes. Nec singula morbi Corpora corripiunt; sed tota aestiva repente. Spemque gregemque simul, cunctamque ab origine gentem.
Tum sciat, aërias Alpes et Norica si quis +75 Castella in tumulis, et Iapydis arva Timavi, Nunc quoque post tanto videat, desertaque regna Pastorum, et longe saltus lateque vacantes.
Hîc quondam morbo coeli miseranda coorta est
Tempestas, totoque auctumni incanduit aestu,
480 Etgenus omne neci pecudum dedit, omne ferarum;
Corrupitque lacus; infecit pabula tabo.
Nec via mortis erat simplex; sed ubi ignea venis
Omnibus acta sitis miseros adduxerat artus,
Rursus abundabat fluidus liquor, omniaque in se
485 Ossa minutatim morbo collapsa trahebat.
Saepe in honoredeûm medio stans hostia ad aram,
Lanea dum nivea circumdatur infula vitta,
Inter cunctantes cecidit moribunda ministros.
Aut si quam ferro mactaverat ante sacerdos;
490 Inde neque impositis ardent altaria fibris,
Nec responsa potest consultus reddere vates,
Ac vix suppositi tinguntur sanguine cultri,
Summaque ieiuna sanie infuscatur arena.
Hinc laetis vituli vulgo moriuntur in herbis,
495 Et dulces animas plena ad praesepia reddunt.
Hinc canibus blandis rabies venit, et quatitaegros
Tussis anhela sues, ac faucibus angit obesis.
Labiturinfelix, studiorum atque immemor herbae,
Victor equus, fontesque avertitur, et pede terram
500 Crebra ferit; demissae aures; incertus ibidem
Sudor; et ille quidem morituris frigidus; aret
Pellis, et ad tactum tractanti dura resistit.
Haec ante exitium primis dant signa diebus.
Sin in processu coepit crudescere morbus:
Tum vero ardentes oculi, atque attractus ab alto 505
Spiritus, interdum gemitu gravis; imaque longo
Ilia singultu tendunt; it naribus ater
Sanguis, et obsessas fauces premit aspera lingua.
Profuit inserto latices infundere cornu
Lenaeos: ea visa salus morientibus una.
Mox erat hoc ipsum exitio, furiisque refecti
Ardebant, ipsique suos, iam morte sub aegra,
(Dî meliora piis, erroremque hostibus illum!)
Diseissos nudis laniabant dentibus artus.
Ecce autem duro fumans sub vomere taurus
Concidit, et mixtum spumis vomit ore cruorem,
Extremosque ciet gemitus. It tristis arator,
Moerentem abiungens fraterna morte iuvencum;
Atque opere in medio defixa reliquit aratra.
Non umbrae altorum nemorum, non mollia possunt 520
Prata movere animum, non, qui per saxa volutus
Purior electro campum petit amnis; at ima
Solvuntur latera, atque oculos stupor urgetinertes,
Ad terramque fluit devexo pondere cervix.
Quid labor aut benefacta iuvant? quid vomere
Invertisse graves? atqui non Massica Bacchi
Munera, non illis epulae nocuere repostae:
Frondibus et victu pascuntur simplicis herbae;
Pocula sunt fontes liquidi, atque exercita cursu
Flumina; nec somnos abrumpit cura salubres.
Tempore non alio dicunt regionibus illis
Quaesitas ad sacra boves Iunonis, et uris
Imparibus ductos alta ad donaria currus.
Ergo aegre rastris terram rimantur, et ipsis
Vnguibus infodiunt fruges, montesque per altos 535
Contenta cervice trahunt stridentia plaustra.
Non lupus insidias explorat ovilia circum,
Nec gregibus nocturnus obambulat; acrior illum
Cura domat; timidi damae cervique fugaces
anc interque canes et circum tecta vagantur.
Am maris immensi prolem, et genus omne na-
tantum,
Litore in extremo, ceu naufraga corpora, fluctus
Proluit; insolitae fugiunt in flumina phocae.
Interit et curvis frustra defensa latebris
Vipera, et attoniti squamis adstantibus hydri.
Ipsis est aer avibus non aequus, et illae
Praecipites alta vitam sub nube relinquunt.
Praeterea iam nec mutari pabula refert,
Quaesitaeque nocent artes; cessere magistri,
Phillyrides Chiron, Amythaoniusque Melampus.
Saevit et in lucem Stygiis emissa tenebris
Pallida Tisiphone, Morbos agit ante Metumque,
Inque dies avidum surgens caput altius effert.
Balatu pecorum et crebris mugitibus amnes
5 Arentesque sonant ripae, collesque supini.
Iamque catervatim dat stragem, atque aggerat ipsis
In stabulis turpi dilapsa cadavera tabo:
Donec humo tegere ac foveis abscondere discunt.
Nam neque erat coriis usus; nec viscera quisquanı
o Aut undis abolere potest, aut vincere flamma;
Nec tondere quidem morbo illuvieque peresa
Vellera, nec telas possunt attingere putres.
Verum etiam invisos si quis tentarat amictus:
Ardentes papulae, atque immundus olentia sudor
65 Membra sequebatur; nec longo deinde moranti Tempore contactos artus sacer ignis edebat.
Protenus aërii mellis coelestia dona
Exsequar. Hanc etiam, Maecenas, adspice partem.
Admiranda tibi levium spectacula rerum,
Magnanimosque duces, totiusque ordine gentis
Mores, et studia, et populos, et proelia dicam.
In tenui labor; at tenuis non gloria; gloria; si quem
Numina laeva sinunt, auditque vocatus Apollo.
Principio sedes apibus statioque petenda,
Quo neque sit ventis aditus, (nam pabula venti
Ferre domum prohibent), neque oves haedique
Floribus insultent, aut errans bucula campo
Decutiat rorem, et surgentes atterat herbas.
Absint et picti squalentia terga lacerti
Pinguibus a stabulis, meropesque, aliaeque vo-
Et manibus Proene pectus signata cruentis.
Omnia nam late vastant, ipsasque volantes
Ore ferunt dulcem nidis immitibus escam.
At liquidi fontes et stagna virentia musco
Adsint, et tenuis, fugiens per gramina, rivus;
Palmaque vestibulum aut ingens oleaster inumbret, 20
Vt, quum prima novi ducent examina reges
Vere suo, ludetque favis emissa iuventus, Vicina invitet decedere ripa calori; Obviaque hospitiis teneat frondentibus arbos. 25 In medium, seu stabit iners, seu profluet humor, Transversas salices, et grandia coniice saxa: Pontibus ut crebris possint consistere, et alas Pandere ad aestivum solem; si forte morantes Sparserit aut praeceps Neptuno immerserit Eurus.
30 Haec circum casiae virides, et olentia late
Serpylla, et graviter spirantis copia thymbrae
Floreat, irriguumque bibant violaria fontem.
Ipsa autem, seu corticibus tibi suta cavatis,
Seu lento fuerint alvearia vimine texta,
35 Angustos habeant aditus. Nam frigore mella
Cogit hiems, eademque calor liquefacta remittit.
Vtraque vis apibus pariter metuenda; neque illae
Nequidquam in tectis certatim tenuia cera
Spiramenta linunt, fucoque et floribus oras
40 Explent, collectumque haec ipsa ad munera gluten Et visco et Phrygiae servant pice lentius Idae. Saepe etiam effossis, si vera est fama, latebris Sub terra fovere larem, penitusque repertae Pumicibusque cavis, exesaeque arboris antro. 45 Tu tamen e laevi rimosa cubilia limo
Vngue fovens circum, etraras super iniice frondes. Neu propius tectis taxum sine, neve rubentes Vre foco cancros; altae neu crede paludi, Aut ubi odor coeni gravis, aut ubi concava pulsu 50 Saxa sonant, vocisque offensa resultat imago.
Quod superest, ubi pulsam hiemem Sol aureus egit
Sub terras, coelumque aestiva luce reclusit, Illae continuo saltus silvasque peragrant, Purpureosque metunt flores, et flumina libant 55 Summa leves. Hinc nescio qua dulcedine laetae Progeniem nidosque fovent; hinc arte recentes
|