صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني
[ocr errors]

Et pour ce que ne pouvons et ne devons raisonnablement dissimuler la guerre et oppression qu'on fait ausdits de Florence nos anciens amys et aliez, et à cause d'eulx ausdits de Venise qui semblablement sont de nostre aliance, ne souffrir lever les deniers qu'on tire de nostre royaume par telz vacquans et autres moyens dessusdits pour les employer à soutenir la guerre contre nosdits aliez, pareillement ne pouvons et ne devons dissimuler, sans trop grant prejudice et dommagé, le grant vuidange d'argent qui se tire de nostre royaume et de noz pays, seigneuries et subgetz, par vacquans, bulles expectatives, et autres manieres; nous, par grant et meure deliberation de plusieurs seigneurs de nostre sang et lignaige et autres notables hommes de nostre royaume, avons prohibé et defendu, prohibons et defendons à toutes manieres de gens eclesiastiques, seculiers ou autres, de quelque estat, qualité, nacion ou condition qu'ilz soient, qu'ilz ne soient si osez ne si hardiz d'aller ou envoyer en cour de Romme ne ailleurs, hors de nostre royaume, pour querir ou pour chasser benefices ou graces expectatives, né de porter ou faire porter ou envoyer en ladite court de Romme par lectre de change, bullecte ne autrement, dirrectement ou indirrectement, par quelque voye ou maniere que ce soit, or, argent monnoye ou à monnoyer, pour avoir ou obtenir collacion de benefices par bulles et graces expectatives ne autrement, et lesquelles expectatives non exécutées nous avons suspendues et suspendous par ces presentes jusques à cé que par nous autrement en soit ordonné; et avec ce, que aucune personne singuliere, de quelque estat ou condicion qu'elle soit, ne porte, soustienne, ne favorise aucun pour aller ou envoier en ladite court de Romme ne hors nostredit royaume, pour la cause dessus dicte, le tout sur peine de confiscation de corps et de biens; et au cas que, après la publication et proclamacion de ces presentes, aucuns seront trouvez faisans ou avoir fait le contraire, nous voulons et ordonnons que par noz juges et officiers, chascun en sa juridiction, punicion corporelle soit faicte sans desport ou dissi→ mulacion aucune en maniere que ce soit exemple à tous autres. Et afin que plus griefve punicion et justice soit faicte des transgresseurs et infracteurs de nosdites defenses, et qu'on en puisse avoir meilleure et plus prompte congnoissance, nous voulons que tous ceulx qui les trouveront ou denonceront, aient et preignent tous leurs meubles, bagues et chasteaulx, desquelz dès maintenant leur en faisons don à quelque valeur ou estimation qu'ilz soient.

Si donnons en mandement, etc. Donné à Selommes, etc. Par le Roy, l'Evesque d'Alby, les Contes de Dunoys et de Castres, le Prothonotaire de Cluny, l'Abbé de la Grace, le siré de Bressuyre, le sire de Clerieu, Anthoine de Lamect, Capitaine de la tour de Bourges, et autres presens.

No. 251. LETTRES portant autorisation aux Etats de Rouergue et de la Marche de s'imposer pour les affaires communes (1).

[ocr errors]

Selommes, septembre 1478. (C. L. XVIII, 417.)

N°. 252. TRAITÉ entre la France et l'Espagne.

Saint-Jean-de-Luz, 9 octobre 1478. (Corps diplom. p. 58.) Reg. au parlem. de Paris, le 14 décembre 1480.

*

In nomine domini, et divino cooperante adjutorio, ea qua nos Joannes Lopez de Medina, in decretis licentiatus Archidiaconus de Almaçan, et canonicus sanctæ eccelesiæ Toletanæ, et Joannes de Gainboa generalis capitaneus in provincia de Guipuzera, oratores nuncii, et procuratores generaliter et specialiter à serenissimis et potentissimis dominis nostris, Fernando rege, et Elisabeta regina Castellæ et Legionis, et ad infra scripta constituti, creati, destinati, ac eorum consiliarii, ex parte unâ; et reverendus in Christo pater, dominus Joannes Episcopus Luombariensis, abbas sancti Dionysii in Francia, Odetus Daydie, miles regii ordinis, et comes Couvenarum, dominus de Lescuno, Cambellanus regis, Joannes de Chassagne, præsidens in curia › parlamenti Burdegalæ, Guillelmus de Suppleavilla, Ballivus de Monteargivo, major civitatis Baionæ, et Joachim Ricart, notarius et secretarius, omnes consiliarii, oratores, procuratores et nuncii christianissimi domini Ludovici regis Franciæ, ex altera : virtute mandatorum et facultatum nobis ab excellentissimis dominis nostris concessorum super pace, concordia, ligis, fraternitatibus, et fœderibus antiquis inter eosdem serenissimos regem et reginam, eorumque regna et dominia reformaudis, approbandis et laudandis, ac de novo confficiendis, pepigendis,

(1) Tout ce qui tient au droit d'imposer est important. Les départemens jouissent aujourd'hui de la faculté de s'imposer, à-peu-près avec les mêmes restrictions. (Isambert.)

1

fecimus, concordavimus, et in hanc formam redigimus, quæ sequitur.

Primo, ut omnis occasio belli suscitandi è medio tollatur, quod christianissimus francorum rex, ac serenissimus rex Aragonum, ac rex et regina Castellæ et Legionis, faciant et firment compromissa sub una et eadem forma, quibus infrà annum à die quo pax et fœdera infra scripta per nos, eorum oratores, conclusa, et firmata, atque publicata fuerint, computandum, eligant quatuor personnas, duas ex parte christianissimi regis francorum, et alias duas ex parte serenissimorum, dominorum regis Aragonum, et regis ac reginæ Castellæ et Legionis, ita quod isti electi infrà quatuor annos à tempore, quo fuerint compromissa ipsis personis nominandis præsentata computandos, debeant formam, et modum dare, arbitrari, laudare, pronuntiare et sententiare, ad quod unusquisque ipsorum regum, et ipsa regina, et eorum hæredes, ac successores teneantur super questi onibus et differentiis, quæ hactenus fuerunt, inter ipsos, et hodie sunt super comitatibus Russilionis et Ceritaniæ, et ctiam super quibusvis aliis questionibus, controversiis, et differentiis, quæ sunt et esse possunt inter ipsos, ac super omnibus litigiis, controversiis, differentiis, et dubiis, quæ sunt vel esse possunt inter ipsos reges francorum ex parte una, et reges Aragonum et Castellæ, ex alia super dictis rebus, et aliis quibuscumque, coram eisdem personis, per quamlibet ipsarum partium preponendis et adducendis, cum suis connexis, accessoriis, et dependentiis; et quod dicti electi præfatas questiones, et controversias decidere, declarare ac determinare possint et valeant, tanquam, arbitri, arbitratores, et amicabiles compositores, ita quod si quatuor arbitri, arbitratores, seu amicabiles compositores concordare nequiverint, possint et teneantur eligere aliam personam, quæ similem cum eis habeat potestatem secundum formam juris.

(2) Item, quod in foederibus et amicitiis inter præfatos christianissimos regem ét reginam Franciæ et Castellæ fiendis, comprehendatur excellentissimus dominus rex Aragonum, tam durante ejus vitâ, quam post felices et longævos dies ipsius dum iidem rex et regina Castellæ in predictis regnis et dominiis succedent; quæ quidem regna et dominia ex nunc gaudeant dictis confœderationibus et amicitiis, sicut regna et dominia Castellæ et Legionis, dum modo idem excellentissimus rex Aragonum infra octo menses à die publicationis hujus pacis, in loco confection is istorum articulorum faciendæ, computandos, acceptet et ratas

habeat dictas confoederationes, ligas et amicitias in favorem suum factas, et in eis comprehensus esse velit, de qua tamen acceptatione, ratihabitióne, vel refutatione, si refutaverit, tenebuntur serenissimi domini rex et regina Castellæ, infra duos menses à tempore dictæ ratihabitionis et acceptationis, vel refutationis hujusanodi, computandos, præfatum christianissimum franciæ regem certificare, et hanc acceptationem et ratihabitionem, vel refutationem ad ipsum in forma autentica transmittere; ac tamen si ipse excellentissimus rex Aragonum fortè ratas habere dictas confœderationes, aut in eis comprehendi noluerit, nihilominus post ipsius felices annos, omnia regna et dominia Aragonum in quibus serenissimi prædicti domini rex et regina Castellæ succedent ex nunc prout ex tunc sint et maneant in dictis confœderationibus et amicitiis quemadmodum ipsa regna Castellæ et Legionis. (3) Item, quod ordinentur ex utraque parte instrumenta confœderationum, amicitiarum et fraternitatum, et coram notariis et testibus per oratores utriusque partis laudentur, approbentur, confirmentur, et de novo fiant cum clausulis, vinculis, renunciationibus et juramentis, secundum formam observatam antiquitus inter oratores progenitorum earumdem dominorum. regum, et regnorum.

(4) Item, quod in eum casum, in quo præfatus rex Aragonum comprehendi in dictis fœderibus, aut ea rata habere noluerit, fuit concordatum inter oratores, utriusque partis, quod à dictis confœderationibus, ligis et amicitiis excipiatur et sit exceptus idem excellentissimus dominus rex Aragonum, serenissimorum regis et reginæ Castellæ pater, sub ea tainen forma ac conditione, quod si christianissimus rex franciæ, quod absit, noveat bellum seu guerram contra mumdem dominum regem Aragonum et ipsum agrediatur, seu insultet, quod eo casu iidem serenissimi domini rex et regina Castellæ juvare. favere et auxiliari possint eidem regi Aragonum, et contra ipsum regem franciæ, tanquam hujus fæderis violatorem, et bello causam dantem, guerram facere. Si vero, quod absit, rex Aragonum moveat guerram contra ipsum regem francorum, vel nunc aggrediatur seu insultet, quod præfati serenissimi domini rex et regina Castellæ teneantur supplicare eidem domino regi Aragonum, patri suo, et apud ipsum instare, ut à tali guerra desistat; et quod, si idem rex Aragonum à guerra desistere noluerit, et ipsi rex et regina Castellæ velint illum juvare, cum gentibus et potestate regnorum Castellæ et Legionis, hoc facere non possint; et si contra

rium fecerint, possit idem francorum rex contra los, tanquam hujus fœderis violatores, et bello causam dantes, guerram facere.

(5) Item, voluerunt iidem excellentissimi rex et regina Castellæ quod in iisdem amicitiis et fœderibus comprehendatur illustrissima principissa Navarræ, eorumdem dominorum rcgis et reginæ Castellæ soror; sicque durante ejus vita debeat conservari, et defendi in statu, dominio et honore.

*(6) Item. Simili modo voluit christianissimus francorum rex, quod in eisdem amicitiis et fœderibus comprehendatur præfata illustrissima domina principissa Navarræ, prout in præfato arti

culo continctur.

(7) Item, voluit christianissimus rex francorum quod in fœderibus et amicitiis comprehendatur illustrissimus avunculus suus Renatus, rex Siciliæ et Jerusalem.

(8) Item, voluerunt iidem rex et regina Castellæ quod in iis confœderationibus et amicitiis comprehendatur excellentissimus frater suus Fernandus, rex Siciliæ et Jerusalem. (1)

(9) Item, quod specialiter et expresse in confirmatione fienda per oratores serenissinorum regis et reginæ Castellæ revocentur. cassentur, et annullentur, et per ipsos potentissimos regem et reginam Castellæ, quæcunque confederationes, ligæ et fraternitates, initæ et factæ, et quocumque modo, et sub quibusvis formalitatibus et promissionibus, exceptionibus, juramentis, et verborum formis, generaliter vel specialiter expressis, cum dodomino Maximiliano, duce Austriæ, ac ejus uxore, vel eorum filio primogenito.

(10) Item, quod specialiter et expresse in confirmatione fienda per oratores christianissimi francorum regis, revocentur, cassentur et annullentur, et per ipsum potentissimum regem francorum, quæcumque confoederationes, lige et fraternitates initæ factæ, quocumque modo sub quibusvis formalitatibus. vinculis, promissionibus, exceptionibus, juramentis, et verborum formis, generaliter et specialiter expressis, cum rege Alfonso dudum Portugaliæ rege, et ejus primogenito, seu cum domino Joanne, quam idem Alfonsus rex (2) uxorem suam vocat.

(11) Item, approbantur et ratificantur per oratores præ

་་

(1) Le roi Ferdinand avait fait, en 1472, une ligue défensive pour 60 ans avec le duc de Bourgogne, contre Louis XI. (Isambert.)

(2) Dona Juana était véritablement femme du roi Alfonse, qui l'épousa pour devenir roi de Castille; et Mariana le dit aussi bien que les historiens portugais. (Pastoret.)

[ocr errors]
« السابقةمتابعة »