صور الصفحة
PDF
النشر الإلكتروني
[ocr errors]

royaume soient vacans et destitués de pasteur, et par les droits, privileges, prerogatives et preeminences de nostredict royaume, il ne soit loisible ne permis à aucun de faire aucune election, mesmement des benefices estant en fondation royal, sans premierement le nous faire sçavoir, ou avoir de nous congé ou licence sur ce; desquels droits nous avons jà tousjours joui et encore jouissons de present:

Pour ces causes, vous mandons, commandons et expressément enjoignons que, incontinent et sans delay, vous faictes ou faictes faire, de par nous, inhibition et deffense, sous certaines et grandes peines à nous à appliquer, et sur peine d'encourir nostre indignation, aux religieux et chapitre de l'abbaye de Bonnecombe, qu'ils ne procedent à faire aucune election de futur pasteur sans avoir de nous nostredict congé et licence, et en outre, pour ce que sommes protecteur general de l'Eglise gallicane, et que, pendant ladicte vacation, les biens, droits et possessions de ladicte abbaye, pourroient estre dissipés, degastés et usurpés par les vassaux et subjets d'icelle et autres, et aussi, qu'en ladicte abhaye a plusieurs places et lieux forts, esquels est bien requis avoir, de par nous, gardes à nous féables; voulons que tous et chacuns les biens de ladicte abbaye qui de droit doivent appartenir au futur pasteur et abbé d'icelle, que aussi le temporel de ladicte abbaye, vous prenez et mectez en nostre main, et sous icelle les faictes regir et garder par bons et suffisans commissaires qui en sachent et puissent rendre bon compte et reliqua, quand et à qui il appartiendra et que par nous ordonné sera, en prenant et exigeant le serment d'eulx en tel cas accoustumé, et à ce faire et souffrir contraignez ou faictes contraindre tous ceulx qui pour ce seront à contraindre réaument et de faict, tout ainsi qu'il est accoustumé de faire pour nos propres affaires, non obstant oppositions ou appellations quelconques, pour lesquelles ne voulons estre differé, et quelque commission ou garde qui par nos seneschaux de Rodès, Rouergue ou autres, pourroit avoir esté mise esdicts temporel ou places de ladicte abbaye, de ce faire vous donnons plein pouvoir, auctorité, commission et mandement special; mandons et commandons à tous nos justiciers, officiers et subjects, que à vous et chacun de vos commis et deputés, en ce faisant, obeissent et entendent diligemment. Donné, etc.

[ocr errors]

--

N°. 177.ARRÊT de la Cour des aides qui déclare nulles des lettres de rémission accordées par le roi, et condamne les coupables, malgré ces lettres, à un bannissement perpétuel, à des amendes envers les parens du mort, etc.

N°. 178.

Paris, 20 décembre 1473. (C. L. XVII, 602.)

ORDONNANCE Sur le cours des monnaies de France et de quelques monnaies étrangères.

Chartres, 28 décembre 1473. (C. L. XVII, 597.) Pub. au Châtelet, 8 janv.

No. 179 LETTRES qui exemptent des tailles, guet, et gardesdes portes, Jeanne Laisné et son mari, en récompense de la conduite de cette femme au siège de Beauvais.

[ocr errors]

Senlis, 22 février 1473. (C. L. XVII, 583.)

N°. 180. ÉDIT par lequel le roi intervient dans des querelles philosophiques et théologiques contre les nominaux (1).

Senlis, 1er mars 1473. (C. L. XVII, 607.)

LUDOVICUS, etc. Et si regalis providencie populum auctoritati sue divină dispensatione creditum, fidei et religionis titulo, ingenuisque moribus et disciplinis, ac verâ et sanâ clarorum virorum doctrinâ, institui facere atque ornari maximè interest, nos tamen, qui reguo christianissimo, divine propiciacionis permissione, prefecti sumus, id potissimum curare tenemur, ut fidei puritas in Galliis, que sole errorum seu hereseum monstris caruerunt, inconcussa atque omni prorsus erroris caligine intacta permaneat; ob cujus quidem integerrimam deffensionem clare felicisque memorie Francorum Reges liliati predecessores nostri,

(1) Ceci prouve l'ignorance des vrais principes du droit public et de la raison. (Isambert.)

Quel est l'objet de la dialectique? Sont-ce les choses? Sont-ce les paroles? Les défenseurs de la première opinion furent désignés par réalistes; les défenseurs de la seconde, par nominaux. Dès le XIe siècle, la France fut souvent agitée par ces misérables disputes; des hommes distingués par leur talent et leur savoir s'y laissèrent même entraîner. Les injures, les sophismes, les déclamations, les accusations les plus insensées, duraient depuis quatre siècles dans les écoles et hors des écoles, quand Louis XI porta cette loi, dont il modifia l'exécution quelques années après, comme on le verra dans une des notes suivantes. (Past.)

[ocr errors]

qui christiane semper religionis et catholice veritatis fuerunt ferventissimi zelatores, meritò Christianissimi vocali sunt. Sic Karolus Magnus, Rex et Imperator gloriosissimus, studiosos quidem viros, Bedam scilicet; Rabanum, Strabum, Alcuinum (1) aliosque complures famosissimos atque eruditissimos ex urbe Romana ad inclitam urbem nostram Parisiensem idcirco transduxit, quò illic generale ex omni nacionum lingua studium institueret. Qui profectò doctores suis preclaris moribus, doctrinâ et disciplinis idem studium ita refertum reliquerunt, ut eorundem predecessorum nostrorum, Francorum Regum, ope atque auxilio, in hunc usque diem, non modò celeberrimum, verùm etiam fructuosissimum atque florentissimum ubique terrarum habitum sit, ab omnique supersticionis et heresis macula alienum : quod ita sanè contigisse minimè ambigimus propter doctrine sinceritatem quam iidem ipsi auctores ibidem, aliique clarissimi regentes atque doctores, plantare ac serere curaverunt, heresim (2) inde et errorum spinas atque tribulos funditùs evellentes, abjicientesque et penitùs resecantes periculos as ac inutiles, et ad perniciosa scandala potiùs quàm ad fidei edifficacionem declinantes doctrinas superfluas quoque questiones omnino prorsus rescindentes precipuè clara Theologorum Facultas, que, velut sydus quoddam fulgentissimum, suorum claritate radiorum, non solùm regnum nostrum, sed etiam universum orbem accendit atque illustrat, utiliores semper doctrinas amplectens, minùsque utiles penitùs abscindens. Sic namque, priscis temporibus, illud antiquissimum nominatissimumque Atheniense studium, quod jam olim omnis Grecia universusque terrarum orbis coluit, doctrinam Socratis et Platonis doctrine Thaletis Milesii, Biantis, ceterorum que quos Greci sapientes appellabant, quoniam ex et fructus uberiores provenirent, preponere non dubitavit. Sic deinde Gregorius ille Magnus, olim Pontifex maximus, sacrarum litterarum doctissimus interpres, verbique divini maximus preco, Marci Tullii Ciceronis libros, miro dicendi lepore refertos quoniam juvenes, ejusdem auctoris mirâ suavitate sermonis illecti, sacrarum litterarum studium omittentes, majorein etatis sue florem in eloquencie Tulliane studio consumebant, quoad potuit, diligentissimè suppressit. Quo fit ut nos quoque, eorumdem pre

(1) V. Brucker, Hist. critiq. de la philosophie, périod. 2, part. II, liv. II, c. 2, § 12 et suiv., p. 577 et suiv. (Pastoret.)

(2) Les sectateurs des deux opinions s'accusaient mutuellement d'hérésie. (Id.)

decessorum nostrorum vestigia sequentes, summopere niti deceat quo predictum Parisiense studium, in quo fidei lumen semper maximè claruit, ingenuisque quidem moribus sanâque disciplinå, ac summorum Realiumque auctorum doctrină (1) ceteris quibuscumque minùs necessariis doctrinis penitùssublatis, deinceps perpetuò, nostris potissimùm temporibus, ad Dei omnipotentis laudem, ecclesie sue sancte edifficacionem et fidei orthodoxe incrementum, feliciter illustretur. Cùm itaque à quibusdam quorum erga nos, predictamque filiam nostram carissimam Universitatem Parisiensem, totamque rempublicam nostram, maxi. mis in rebus fides comprobata est, nobis, his diebus, nunciatum exstiterit, saluberrimas leges atque statuta à summis olim Pontificibus eorumque legatis ac eciam à predecessoribus nostris Francorum Regibus ritè debitèque sancita, ac in eadem Universitate publicata, minimè aut parùm per complures ejusdem. Universitatis studentes esse observata; verùm, quoniam iidem ipsi studentes, exempla ingenuosque patrum mores imitari dedignantes, vite dissolutiori corruptisque moribus assiduè insistunt, quamplurima in dies vicia pullulant; necnon etiam alios quosdam, suo nimiùm ingenio fretos, aut rerum quidem novarum avidos, steriles doctrinas minùsque fructuosas, omissis eorumdem patrum Realiumque doctorum solidis salubrioribusque doctrinis, quamquam eas ipsas steriles doctrinas, in toto aut in parte, eorumdem statutorum tenore dogmatizare prohiberentur, palàm legere ac sustinere non vereri.

Nos autem id, ut Regem Christianissimum decet, egrè molestèque ferentes, signanter quòd aurum virtutis sacrorumque morum in viciorum scoriam convertatur, et preterea, quòd steriles aut minùs fructuose séu erroribus proximiores doctrine in preclaris inserantur ingeniis, cupientesque ideò, ut ne unde virtutum, sapiencie atque doctrine fulgor elucescere atque emanare deberet, inde viciorum errorumque tenebre proveniant, iis scilicet incommodis salubri nostris presertim diebus remedio ocurrere, dilectum et fidelem consiliarium nostrum et confessorem, episcopum Abrincensem, predicte Universitatis alumpnum,

(1) On peut voir, sur les réalistes et les nominaux et leur doctrine, le tome III de l'Histoire critique de la philosophic par Brucker, périod. 2, part. II, liv. II, et le discours préliminaire du tome VII de l'Histoire littéraire de la France. (Pastoret.)

sacrarumque litterarum eximium professorem Parisius, apud eamdem Universitatem destinandum censuimus, qui tandem, posteaquam de hujusmodi oberracionibus ei debitè constitit, convocavit sibique jussu et mandato nostro ascivit quamplurimos sacre theologie professores, ejusdemque et ceterarum facultatum et nacionum ipsius Universitatis doctores atque magistros, vite et morum integritate, litterarum peritiâ, summâ etiam virtute et rerum gerendarum experiencia comprobatos, quorum nomina sunt hec et primò, facultatis theologie, magistri Guillelmus Bouylle, decanus ejusdem, Donatus de Puteo, Guillelmus de Castro-Forti, Ursinus Tyboult, Thomas Troussel, Anthonius Ursi, Johannes Patin, Petrus Caros, Jo. Vatat, Lucas de Molendinis, Jo. Bavent, Stephanus Gervasii, Bardinus, Heredis, Jo. De Rocha, Berengerius Mercatoris, Petrus Martini, Jo. Cossart, Matheus Sanquet, Stephanus Grandis, Jo. De Lapide, Amator Chetart, omnes predicte facultatis theologie doctores; facultatis autem decretorum, magistri Stephanus Parvi, alias de Veteri-Villa, decanus ejusdem, Robertus Tulleu et Guillelmus de Castillon, omnes ipsius facultatis decretorum doctores; facultatis verò medicine, magistri Johannes Basin, decanus ejusdem, Guillelmus de Algia, Jo. Avis, Jo. Roris et Rassá Madidi, omnes dicte facultatis medicorum doctores; facultatis autem arcium, et primò nacionis Francie, magistri Johannes de Martiniaco, procurator ejusdem, Johannes Pluette, Johannes Rorerii, Yvo Calvi, Jo. Colini, Petrus Scissoris et Petrus Gratias, nacionis verò Picardie, Petrus Caronis, procurator ejusdem, Gaufridus Normanni, Jo. Benedicti, Jo. Hanon et Jo. Remigii; nacionis quidem Normannie, magistri Robertus Laloigne, procurator ejusdem, Jo. Valles, Radulphus de Monsignet, Petrus Succuribilis et Nicholaus Murdrac; et nacionis Alemannie, magistri Franciscus de Butezlaidem, procurator ejusdem, Jacobus Hoult, Jo. Scriptoris et Nicholaus Tinctoris, omnes in dicta artium facultate regentes seu magistri; quibus omnibus, cum eodem consiliario et confessore nostro, post ingentem ejusdem rei consultacionem, uno animo unoque consensu, nemine penitùs ipsorum discrepante seu contradicente, visum est quòd pro eorumdem scolarium et studencium vite, morum et discipline reformacione, statuta jam olim et pluries in eadem Universitate, tam per nonnullos apostolicos legatos in regno nostro specialiter deputatos quàm eciam per eamdem Universitatem et maximè per artium facultatem facta, edita et publicata, satis abundèque sufficere

« السابقةمتابعة »