Expatiantur equi; nulloque inhibente per auras
Ignotæ regionis eunt; quaque impetus egit,
Hac sine lege ruunt; altoque sub æthere fixis
Incursant stellis, rapiuntque per avia currum.
Et modo summa petunt, modo per decliva, viasque
Præcipites, spatio terræ propiore feruntur.
Inferiusque suis fraternos currere Luna
Admiratur equos: ambustaque nubila fumant.
Corripitur flammis, ut quæque altissima, tellus;
Fissaque agit rimas, et succis aret ademptis.
Pabula canescunt: cum frondibus uritur arbos:
Materiamque suo præbet seges arida damno.
Parva queror. Magnæ pereunt cum moenibus urbes;
Cumque suis totas populis incendia gentes

In cinerem vertunt. Silvæ cum montibus ardent.
Ardet Athos, Taurusque Cilix, et Tmolus, et Oete;
Et nunc sicca, prius celeberrima fontibus, Ide;
Virgineusque Helicon, et nondum Oëagrius Hæmos.
Ardet in immensum geminatis ignibus Ætne,
Parnassusque biceps, et Eryx, et Cynthus, et Othrys:
Et tandem Rhodope nivibus caritura, Mimasque,
Dindymaque, et Mycale, natusque ad sacra Cithæron.
Nec prosunt Scythiæ sua frigora: Caucasus ardet,
Ossaque cum Pindo, majorque ambobus Olympus;
Aëriæque Alpes. et nubifer Apeninnus.

Tum vero Phaethon cunctis e partibus orbem
Adspicit accensum: nec tantos sustinet æstus:
Ferventesque auras, velut e fornace profunda
Ore trahit, currusque suos candescere sentit.
Et neque jam cineres, ejectatamque favillam
Ferre potest: calidoque involvitur undique fumo.
Quoque eat, aut ubi sit, picea caligine tectus
Nescit; et arbitrio volucrum raptatur equorum.
Sanguine tum credunt in corpora summa vocato,
Æthiopum populos nigrum traxisse colorem.

Tum facta est Libye raptis humoribus æstu
Arida; tum Nymphæ passis fontesque lacusque
Deflevere comis. Quærit Boeotia Dircen,
Argos Amymonen, Ephyre Pirenidas undas.
Nec sortita loco distantes flumina ripas
Tuta manent: mediis Tanaïs fumavit in undis,
Peneosque senex, Teuthranteusque Caïcus,
Et celer Ismenos, cum Phocaïco Erymantho,
Arsurusque iterum Xanthus, flavusque Lycormas;
Quique recurvatis ludit Meandros in undis;
Mygdoniusque Melas, et Tænarius Eurotas.
Arsit et Euphrates Babylonius, arsit Orontes,
Thermodonque citus, Gangesque, et Phasis, et Ister.
Estuat Alpheos; ripa Spercheïdes ardent:
Quodque suo Tagus amne vehit, fluit ignibus, aurum.
Et, quæ Mæonias celebrârunt carmine ripas,
Flumineæ volucres medio caluere Caystro.
Nilus in extremum fugit perterritus orbem,
Occuluitque caput, quod adhuc latet. Ostia septem
Pulverulenta vacant, septem sine flumine valles.
Fors eadem Ismarios Hebrum cum Strymone siccat,
Hesperiosque amnes, Rhenum, Rhodanumque, Padum-
Cuique fuit rerum promissa potentia, Tybrin. [que,
Dissilit omne solum; penetratque in Tartara rimis
Lumen, et infernum terret cum conjuge regem.
Et mare contrahitur; siccæque est campus arenæ,
Quo modo pontus erat: quosque altum texerat æquor,
Exsistunt montes, et sparsas Cycladas augent.
Ima petunt pisces: nec se super æquora curvi
Tollere consuetas audent delphines in auras.
Corpora phocarum summo resupina profundo
Exanimata natant. Ipsum quoque Nerea fama est,
Doridaque, et natas, tepidis latuisse sub antris.
Ter Neptunus aquis cum torvo brachia vultu
Exserere ausus erat; ter non tulit aëris æstus.

Alma tamen Tellus, ut erat circumdata ponto,
Inter aquas pelagi, contractos undique fontes,
Qui se condiderant in opacæ viscera matris;
Sustulit omniferos collo tenus arida vultus:
Opposuitque manum fronti; magnoque tremore
Omnia concutiens paullum subsedit; et infra
Quam solet esse, fuit: siccaque ita voce locuta est:
Si placet hoc, meruique, quid ô tua fulmina cessant,
Summe Deûm? liceat perituræ viribus ignis,
Igne perire tuo; clademque auctore levare.
Vix equidem fauces hæc ipsa in verba resolvo.
(Presserat ora vapor.) Tostos en adspice crines!
Inque oculis tantum, tantum super ora favillæ.
Hosne mihi fructus, hunc fertilitatis honorem,
Officiique refers, quod adunci vulnera aratri
Rastrorumque fero, totoque exerceor anno?
Quod pecori frondes, alimentaque mitia fruges
Humano generi, vobis quod thura ministro?
Sed tamen exitium fac me meruisse: quid undæ,
Quid meruit frater? cur illi tradita sorte
Equora decrescunt, et ab æthere longius absunt?
Quod si nec fratris, nec te mea gratia tangit;
At cœli miserere tui: circumspice utrumque,
Fumat uterque polus: quos si vitiaverit ignis,
Atria vestra ruent. Atlas en ipse laborat;
Vixque suis humeris candentem sustinet axem.
Si freta, si terræ pereunt, si regia cœli;

In chaos antiquum confundimur. Eripe flammis
Si quid adhuc superest; et rerum consule summæ.
Dixerat hæc Tellus: neque enim tolerare vaporem
Ulterius potuit, nec dicere plura; suumque
Rettulit os in se, propioraque Manibus antra.

At pater omnipotens Superos testatus, et ipsum, Qui dederat currus, isi opem ferat, omnia fato Interitura gravi; summam petit arduus arcem;

Unde solet latis nubes inducere terris;

Unde movet tonitrus, vibrataque fulmina jactat.
Sed neque, quas posset terris inducere nubes,
Tunc habuit; nec, quos cœlo dimitteret, imbres.
Intonat; et dextra libratum fulmen ab aure
Misit in aurigam: pariterque animaque rotisque
Expulit, et sævis compescuit ignibus ignes.
Consternantur equi: et saltu in contraria facto
Colla jugo eripiunt, abruptaque lora relinquunt.
Illic frena jacent, illic temone revulsus
Axis; in hac radii fractarum parte rotarum:
Sparsaque sunt late laceri vestigia currûs.
At Phaethon, rutilos flamma populante capillos,
Volvitur in præceps, longoque per aëra tractu
Fertur: ut interdum de cœlo stella sereno,
Etsi non cecidit, potuit cecidisse videri.
Quem procul a patria diverso maximus orbe
Excipit Eridanus, spumantiaque abluit ora.

(Sorores Phaëthontis in Arbores. FAB. II.

NAÏDES Hesperiæ trifida fumantia flamma Corpora dant tumulo: signantque hoc carmine saxum: Hic situs est Phaethon, currus auriga paterni; Quem si non tenuit, magnis tamen excidit ausis. Nam pater obductos luctu miserabilis ægro Condiderat vultus: et, si modo credimus, unum Isse diem sine sole ferunt. Incendia lumen Præbebant; aliquisque malo fuit usus in illo. At Clymene, postquam dixit, quæcunque fuerunt In tantis dicenda malis; lugubris et amens, Et laniata sinus totum percensuit orbem: Exanimesque artus primo, mox ossa requirens, Repperit ossa, tamen peregrina condita ripa. Incubuitque loco: nomenque in marmore lectum

Perfudit lacrymis, et aperto pectore fovit.
Nec minus Heliades fletus, et inania morti
Munera, dant lacrymas; et cæsæ pectora palmis
Non auditurum miseris Phaethonta querelas
Nocte dieque vocant; adsternunturque sepulcro.
Luna quater junctis implêrat cornibus orbem:
Illæ more suo (nam morem fecerat usus)
Plangorem dederant; e quîs Phaëthusa sororum
Maxima cum vellet terræ procumbere, questa est
Diriguisse pedes: ad quam conata venire
Candida Lampetie, subita radice retenta est.
Tertia, cum crinem manibus laniare pararet,
Avellit frondes. Hæc stipite crura teneri,

Illa dolet fieri longos sua brachia ramos.

Dumque ea mirantur; complectitur inguina cortex: Perque gradus uterum, pectusque, humerosque, manusque,

Ambit: et exstabant tantum ora vocantia matrem.
Quid faciat mater? nisi, quo trahit impetus illam,
Huc eat, atque illuc? et, dum licet, oscula jungat?
Non satis est. Truncis avellere corpora tentat,
Et teneros manibus ramos abrumpere: at inde
Sanguineæ manant, tanquam de vulnere, guttæ.
Parce, precor, mater, quæcunque est saucia, clamat:
Parce, precor: nostrum laniatur in arbore corpus.
Jamque vale. Cortex in verba novissima venit.
Inde fluunt lacrymæ; stillataque sole rigescunt
De ramis electra novis; quæ lucidus amnis
Excipit, et nuribus mittit gestanda Latinis.

Cycnus in Avem, FAB. III.

ADFUIT huic monstro proles Stheneleïa Cycnus, Qui tibi materno quamvis a sanguine junctus, Mente tamen, Phaëthon, propior fuit. Ille relicto